Više od 138 hekatara – ukupna je površina imovine na Severu Kosova koja se ekspropriše. Kosovska vlada donela je prošle godine više odluka o eksproprijaciji, dok su još dve donete početkom 2023. Nove odluke naišle su na protest građana u Leposaviću, podnošenje tužbi, ali i poziv Evropske unije da se poštuju imovinska prava i procedure o eksproprijaciji, nakon čega je kosovska vlada odlučila da za 15. i 21. februar zakaže dve javne rasprave u Leposaviću, odnosno Zubinom Potoku.
Kosovska vlada odlučila je sredinom januara da ekspropriše nove parcele na Severeu Kosova – i to u selima Dren i Lešak. Kako jeto potom saznao naš portal, ukupne površine 83ha i to radi još jednog „infrastrukturnog projekta od javnog interesa“.
Koji je to projekat od javnog interesa nije se znalo sve do prošle srede kada su meštani na svojim parcelama primetili građevinske mašine, oklopnjake i policiju. Od njih su saznali da je na ovoj lokaciji planirana izgradnja nove baze pogranične policije.
Radovi su dan kasnije obustavljeni nakon što su meštani nezadovoljni odlukom i netransparetnim procesom organizovali proteste, te podneli tužbu.
Iz Evropske unije su u četvrtak pozvali na poštovanje imovinskih prava, precizirajući da proces eksproprijacije, prema kosovskom zakonu, zahteva period za javne konsultacije i mogućnost za pogođene građane i to „da osporavaju bilo koju odluku o eksproprijaciji na sudu pre nego što bilo koja odluka o eksproprijaciji postane konačna“.
Istog dana, a svega par sati kasnije, kosovska vlada je ponovo zasedala i donela nove odluke o eksproprijaciji. U sklopu ovih odluka u koje je KoSSev imao uvid nalazi se i obaveštenje u kojem se vlasnici parcela pozivaju upravo na slanje zahteva i komentara u vezi sa eksproprijacijom zemljišta, dok su ujedno zakazali javne rasprave.
Šta je odlučeno 2. februara?
Kosovska vlada je na elektronskoj sednici održanoj 2. februara, donela nove dve odluke koje se tiču eksproprijacije, kako novih parcela u opštini Leposavić, tako eksproprijacije zemljišta na osnovu prethodnih odluka u ovoj opštini i u Zubinom Potoku.
Kada je reč o parcelama u katastarskim zonama Dren i Lešak, usvojeno je rešenje o izvršenju pripremnih radova za utvrđivanje „potencijalne podobnosti jedne ili više“ parcela za ove katastarske zone, a s ciljem realizacije projekta, tj. izgradnje baze.
Odlukom je ovlašćeno kosovsko Ministarstvo životne sredine, prostornog planiranja i infrastrukture za obavljanje pripremnih radova a koji, kako navodi kosovska vlada, mogu da se obavljaju i bez dozvole vlasnika imanja.
Sa druge strane, naznačili su da svako lice koje je vlasnik ili „posednik interesa“ nepokretne imovine koja je predmet pripremnih radova, ima pravo naknade za gubitak prava za korišćenje ili uživanja imovine ili bilo kog njenog dela tokom obavljanja pripremnih radova.
Takođe, ova osoba ima pravo na nadoknadu bilo koje druge štete na imovini usled pripremnih radova.
Groblje više nije deo odluke o eksproprijaciji
U novoj odluci o eksproprijaciji nalaze se sve parcele kao i u prethodnoj koja je doneta 16. januara, osim jedne koja je u opštinskom vlasništvu u veličini od 4.957 metara kvadratnih.
Kako su prethodno iz opštine Leposavić potvrdili za KoSSev, opštinska parcela je zapravo seosko groblje u selu Dren i crkva.
Predsednik Privremenog organa opštine Leposavić potvrdio je takođe za KoSSev da novom odlukom o eksproprijaciji nije obuhvaćena ova parcela.
„Razlika između najnovije odluke u odnosu na onu od 16. januara je da više tema eksproprijacije nije parcela gde se nalazi mesno groblje i crkva koja se nalazi na toj parceli. Izuzeta je sada najnovijom odlukom“, rekao je Todić.
Druga odluka
Vlada je takođe 2. februara donela odluku kojom se odobrava dalje razmatranje zahteva „na sopstvenu inicijativu“ za eksproprijaciju nepokretnosti „od javnog interesa“ koja je, kako se takođe navodi, neophodna za realizaciju „infrastrukturnih projekata od javnog interesa“.
Ova odluka odnosi se na zemljište koje se ekspropriše u Drenu i Lešku, ali i na parcele koje su prethodno eksproprisane kako u opštini Leposavić, tako i u Zubinom Potoku.
Reč je o parcelama u katastarskim oblastima Šaljska Bistrica, Velji Breg, Dren, Lešak i Koštovo u opštini Leposavić i katastarskim područjima Bernjak, Zubin Potok, Banja i Jasenovik i Gornji Jasenovik u opštini Zubin Potok.
U ovoj odluci se navodi da vrednost naknade imovine utvrđuje Ministarstvo finansija, rada i transfera, u skladu sa Zakonom o eksproprijaciji nepokretnosti sa izmenama i dopunama i Administrativnog uputstva „o primeni metoda tehničke procene i kriterijuma koji će se koristiti za izračunavanje iznosa naknade za nepokretnu imovinu koja je eksproprisana i štete u vezi sa eksproprijacijom“.
Naznačeno je da će se nadoknada za eksproprisanu imovinu i sve druge finansijske i pravne obaveze koje mogu proizaći iz procesa eksproprijacije vršiti iz budžeta Vlade Kosova.
Šta se sve i gde ekspropriše na Severu Kosova
U sklopu novih odluka kosovske vlade nalazi se i tabelarni prikazi parcela čija se eksproprijacija zahteva. Reč je o više od 138 hekatara zemlje u Leposaviću i Zubinom Potoku.
U ovim tabelama prikazano je „staro stanje“ u kojem se kao vlasnici parcela navode preduzeća i privatna lica, ali i „novo stanje“, tj. za sve ove parcele čija se eksproprijacija planira navodi se da je vlasnik „Republika Kosovo“. Dok su prema „starom stanju“ parcele bile klasifikovane kao livade, pašnjaci, dvorišta… sada su u „novom stanju“ sve one klasifikovane kao građevinsko zemljište.
U tabelarnom prikazu za eksproprijaciju u selu Dren prema novoj odluci navodi se šest parcela ukupne površine 39,1 ha. U ovoj odluci nema parcele u opštinskom vlasništvu koja je stajala u tabelarnom prikazu prethodne odluke od 16. januara, a na kojoj se, prema navodima meštana i lokalnih vlasti, nalazi seosko groblje i crkva.
U Lešku se, prema novoj odluci kosovske vlade, planira eksproprijacija 13 parcela, tj. isti broj koliko je predviđeno i odlukom od 16. januara. Ukupna površina zemljišta za eksproprijaciju je 42.7ha.
U Šaljskoj Bistrici, odnosno samo Bistrici, kako tvrdi predsednika Privremenog organa opštine Leposavić, ekspropriše se više od 5 hektara zemlje na ukupno 11 parcela.
I ovde se za „novo stanje“ navodi da je novi vlasnik Kosovo, te su parcele definisane kao građevisko zemljište, a u „starom stanju“ to su bili pašnjaci, šume, infrastrukturni putevi, njive, livade u privatnom i društvenom vlasništvu.
Prema tabelarnom prikazu za Velji Breg, eksproprijacija se vrši za ukupno 17 parcela u površini od oko 4.5 ha.
Kao vlasnik prema „novom stanju“ se takođe navodi Kosovo, a kao prethodni – privatna lica, preduzeća, dok se za jednu parcelu precizira da je bila u vlasništvu Kosova.
Kao i u prethodnom slučaju i ovde je reč o šumskom zemljištu, pašnjacima, ulicama, ali i dvorištima i kućama koje su u „novom stanju“ označene kao građevinsko zemljište“.
U Košutovu se ekspropriše jedna parcela veličine čak 15.6 hektara koja je bila definisana kao društvena svojina.
U opštini Zubin Potok eksproprijacija se vrši u više mesta.
Tako se u tabeli za Brnjak navode 11 parcele, tj. nešto više od 2 hektara zemlje.
U Zubinom Potoku ekspropriše se skoro pola hektara. U odeljku tabele „staro stanje“ se kao vlasnici navode privatna lica, a u „novom“ Kosovo.
U selu Banje ekspropriše se čak 18 parcela ukupne površine 12,6 hektara.
Za pojedine parcele u ovom selu navodi se da je eksproprijacija izvršena rešenjima iz 2015, 2016. i 2017. godine.
Većina prethodnih vlasnika su privatna lica, dok su šest u vlasništvu preduzeća Ibar-Lepenac.
Najveći broj parcela ekspropriše se u Jasenoviku – čak 38. Reč je o ukupnoj površini od 15,5 hektara.
Kao i za prethodne i za ove posede – šume, pašnjake u isključivo privatnom vlasništvu, sada se u „novom stanju“ navodi da je vlasnik Kosovo i definisane su kao građevinsko zemljište.
Vlada zakazala javne rasprave u Zubinom Potoku i Leposaviću
U sklopu nove odluke kosovske vlade od 2. februara nalazi se i obaveštenje koje je namenjeno vlasnicima parcela za eksproprijaciju.
U obaveštenju se navodi da će kosovska vlada da donese preliminarnu odluku o zakonitosti predložene eksproprijacije, u roku od 30 kalendarskih dana, posle ispunjavanja uslova određenih u članu 9 Zakona o eksproprijaciji nekretnine sa izmenama i dopunama urađenih u Zakonu u vezi sa organizovanjem javnog učešća.
Precizira se da svako zainteresovano lice ima pravo da predstavi svoje komentare pisanim putem u vezi sa eksproprijacijom koja je predložena organu za eksproprijaciju, u roku od 10 kalendarskih dana, posle proglašenja odluke od 2. februara za dalje razmatranje zahteva za eksproprijaciju u Službenom glasniku Kosova.
U obaveštenju se naglašava da će kosovska vlada da održi javnu raspravu u vezi sa predloženom eksproprijacijom za imovinu u katastarskim područjima Bistrica, Velji Breg, Dren, Lešak i Koštuvo u opštini Leposavić i u područjima Brnjak, Zubin Potok, Banja i Gornji Jasenovik za opštinu Zubin Potok.
„Sva lica koji su javni službenici opštine u kojoj će se održati javna rasprava ili vlasnici ili
oni koji imaju interes u vezi sa imovinom koji se nalazi unutar ove opštine, advokat, pravni zastupnih ovih lica, imaju pravo da učestvuju u javnoj raspravi“, naglašava se.
Navode da će svima njima biti pružena „razumna mogućnost“ da se izjasne usmeno u vezi sa eksproprijacijom.
Osobe koje će učestvovati u raspravi treba da ponesu sa sobom „razložna iskustva“ – dokumenta kojima dokazuju da su neka od gore navedenih lica.
Javna rasprava u vezi sa teritorijom Leposavić održaće se 15. februara u 10.30 časova u sali Skupštine opštine Leposavić.
Javna rasprava u vezi sa traženom eksproprijacijom na teritoriji opštine Zubin Potok održaće se 21. februara u 10.30 časovau sali skupštine opštine Zubin Potok..
Todić: Priština sve radila suprotno zakonu i propisima
Predsednik Privremenog organa opštine Leposavić, Zoran Todić, u izjavi za KoSSev ocenjuje da je Priština prekršila zakon koji se odnosi na eksproprijaciju, odnosno da nije ispoštovala predviđene procedure.
Naglašava da to pokazuje najnovija odluka kosovske vlade o eksproprijaciji.
„Oni su u Jasenoviku sagradili bazu a sada hoće da vode javne rasprave i diskusije“, dodao je Todić.
kaže da 20 dana od donošenja nove odluke, odnosno 2. februara ne bi trebalo da se vrši nikakva aktivnost na lokaciji, a da 12 meseci ne bi smeo da se gradi nikakav objekat.
„Nakon sprovedenih davanja mogućnosti ljudima da iznesu svoje komentare, negodovanje ili prihvatanje, iako znamo da niko ne prihvata, Vlada donosi preliminarnu odluku, tek nakon 12 meseci oni mogu da donesu konačnu odluku pre završetka svih tih proceduralnih radova – vršenje geomehanička istraživanja, da li na tom brdu može da se gradi zbog same strukture zemljišta itd.“, kazao je Todić.