Dogodilo se i to. Na Sever Kosova su uz Vilu sa Košara umarširale specijalne jedinice sa juga.
Šesti je dan blokade magistralnih puteva preko Jarinja i Brnjaka, nakon što je kosovska vlada u ponedeljak započela sa primenom odluke o uvođenju probnih tablica RKS za vozila iz Srbije, odnosno uklanjanju srpskih tablica.
Jedna vlast je na puteve izvela tešku mehanizaciju i zaposlene u institucijama, druga specijalne policijske jedinice. Prva da ne dozvoli sprovođenje odluke druge, a ova druga da čuva granice koje ne priznaje prva. Prva vlast je deo druge vlasti, ako se u vlast računaju jedan ministar, deset gradonačelnika, nekoliko poslanika parlamenta u Prištini, i opštinskih odbornika.
Provlačeći se pored kamiona parkiranih na sred magistralnog puta Priština – Jarinje – Raška, policijska četa s puškama na polu-gotovs, prolazila je pored grupica, mahom radnih kolektiva, okupljenih oko svog šefa i logorske vatre kad se smrači. Negde i uz malo rekvizita – po kojeg stočića, gajbice piva, ili čega već što posluži kao sedalo za celu smenu koliko se provede vani.
Kroz barikade, ali u drugom smeru se provlačila i omladina, s rančevima na leđima, torbama i koferima. Tako se četiri kilometra točkići kotrljaju ka Jarinju. Iza Jarinja je Srbija – Srbija.
„Dobar dan. Da li idete na granicu?“ – progovoriće kosovski specijalci tek tada na pola puta.
Kako je lepo ovo mesto! Gotovo jednokomadno isklesane stene nadkrilile čitav krajolik, između kojih se širi pitomina sa brežuljcima, poljima i njivama u rečnoj dolini. I brdo Jarik s druge strane po kojem je Jarinje i dobilo naziv. Kada tamo, za okukom, ispod puta izroni stari železnički most preko Ibra, raspukne prizor s koje god strane da dođem i u koje god doba dana ili godine. I s kim god da sam tada, na taj trenutak zastanem, udahnem kroz nozdrvu punim plućima i upijem okom moje mesto.
Kao dete, mislila sam da su tu snimali Bitku na Neretvi. O herojskoj istoriji tada smo učili preko filmova, posle su mi kazali da je bila falsifikat.
Bitka na Košarama pola veka kasnije se na televiziji dogodila tek pre par godina. U septembru 2019, ispred Narodne skupštine u Beogradu do tada malo poznatu pesmu pisca iz Bara Nevena Milakovića-Likote, „Vila sa Košara“, otpevala je uz vojni orkestar i sa kadetkinjama Vojske Srbije, Katarina Božić-Veskovac, na svečanoj promociji nove generacije kadeta Vojske Srbije.
Tri godine kasnije Vila sa Košara postala je narodni ep o „div junacima“. Peva se na saborima i u kućama, u Sava centru i na barikadama.
Krvav mjesec vrh Košara, grobnice ga srpske skrile,
Jednim ehom mrak damara i jecajem gorske vile.
Smrtnim ropcem šuma zbori: Vratite se braćo mila,
Zar vam muški rs ne kori, posestrima vaša vila?
Odsekli joj psi uvojke, sustigla je mrska hajka,
Al’ se ne da zor đevojka, nagorkinja naša majka.
No krstače ove straži i amanet vitezova,
Junačke im rane blaži starom pjesmom sa Kosova.
Tiho tuži i zapeva, nenavikla na okove,
K’o Kosovka, negda, deva, mrtvu braću pjesmom zove:
Vratite se sokolovi, vratite se meni amo,
Traže od nas prađedovi, da dušmane išćeramo.
Dižite se div junaci, počivati još ne smijete,
Treba jaram da se zbaci i da opet poginete.
Nema Kosmet ko da brani, trulije su njine kosti,
Dižite se sokolovi, a njima nek’ Bog oprosti.
Oni mrtvi svetom hode, a nisu ni bili živi.
‘Ajde braćo, ustaj rode, juriš sokolovi sivi!
Dogodilo se i to. Kraj Jarinja su uz ove reči umarširale specijalne jedinice sa juga. Mirno, tik pored onih koji isto tako mirno čuvaju barikade. Po neko na začelju razmeni s onim drugim i po koju reč.
Ništa nalik u isto vreme elegičnom i odsečnom glasu Danice Crnogorčević, koji je odjekivao sa improvizovanog razglasa i crnogorskoj tužbalici koja u isto vreme oplakuje i vaskrsava.
Nadrealno. Ali možda je to dobar znak. Da istorija ostane daleko od falsifikata televizije.