I dok međunarodna zajednica sve češće poziva na deeskalaciju situacije izazvane krizom na Severu Kosova, sa jasnim zahtevima – među kojima je i početak rada na formiranju ZSO, prištinski zvaničnici sprovode kampanju sa optužbama na račun Beograda, ali i tvrdnjama da Srbi na Kosovu imaju velika prava. Oglasi se i šef kabineta kosovskog premijera i to sa navodima da su Srbi „najzaštićenija etnička grupa na svetu“.
Kraj maja meseca obeležio je početak nove krize na Severu Kosova koja je usledila nakon odluke kosovskog premijera da se bez koordinacije sa Zapadom, uz veliko prisustvo specijalnih jedinica i uz upotrebu sile, omogući novoizabranim gradonačelnicima pristup opštinskim zgradama u Zvečanu, Leposaviću i Zubinom Potoku.
Ovaj potez Prištine naišao je na kritike međunarodne zajednice, ali je ujedno izazvao nezadovoljstvo Srba na Severu koji svakodnevno protestuju ispred opštinskih zgrada i traže povlačenje specijalnih jedinica, kao i da novoizabrani gradonačelnici tu ne dolaze.
Najozbiljniji incident do sada dogodio se 29. maja u opštini Zvečan kada su se Srbi sukobili sa KFOR-om koji je od njih zahtevao da oslobode prolaz za nekoliko policijskih vozila, pri čemu je povređeno više od 80 osoba – vojnika i demonstranata.
Međunarodna zajednica sve vreme poziva na deeskalaciju situacije. Zapad, a prvenstveno SAD – traže od Kurtija da povuče specijalce i gradonačelnike iz opštinskih zgrada, organizuje nove lokalne izbore, te da se okrene dijalogu i formiranju ZSO, što on i dalje odbija, tj. uslovljava.
Istovremeno, prištinski zvaničnici sprovode kampanju u kojoj za novonastalu krizu direktno optužuju Beograd, ali i građane koji protestuju, koristeći termine – „rulja“, „fašistička milicija“, „kriminalne i ekstremističke organizacije“.
Sa druge strane, na zahteve Zapada među kojima je i formiranje ZSO odgovaraju sa tvrdnjama da je Kosovo „najdemokratskija država“ koja pruža „najveću zaštitu manjinama“.
To smatra i šef kabineta kosovskog premijera, Ljuan Daljipi (Luan Dalipi), koji se pridružio kampanji kosovske vlade serijom objava na Tviteru. Niz započinje rečenicom „saznajte više o najzaštićenijoj etničkoj grupi na svetu“.
Krenuo je od toga da kosovski ustav garantuje manjinama 20 od 120 mesta u kosovskoj skupštini, te da je 10 rezervisano za Srbe.
„Kosovski Srbi imaju zakonodavno pravo veta na sva pitanja manjina. Manjinine na Kosovu su oko 6% ukupnog stanovništva populacije, od kojih je oko 3% Srba“, tvrdi.
Kaže da zbog ove „afirmativne prevelike zastupljenosti u zakonodavnoj vlasti“, glasanjem Srba sa Kosova „efektivno se kontroliše formiranje i glasanje o poverenju za svaku kosovsku vladu sa ustavom zagarantovanim mestima u kabinetu“.
„Oni su iskoristili ovo legitimno demokratsko pravo da pregovaraju o pozicijama i ruše vlade više puta tokom protekle decenije“, tvrdi Kurtijev šef kabineta.
Kaže i da srpska zajednica na Kosovu ima pravo da održava i razvija svoj kulturni, verski i jezički identitet.
„Ovo uključuje pristup obrazovanju na srpskom jeziku, medijima i verskim službama“, navodi Daljipi.
Dodaje i da kosovski ustav priznaje srpski jezik kao službeni na celoj teritoriji Kosova.
„Dvojezična komunikacija (ALB/SRB) je obavezna za vladine institucije i obeležja, čak i na mestima gde nije zabeleženo prisustvo stanovnika koji govore srpski jezik“, navodi dalje.
Daljipi kaže i da javni budžet igra značajnu ulogu u određivanju načina na koji se građani i zajednice, uključujući manjine, tretiraju u društvu, jer direktno utiče na pružanje osnovnih usluga, infrastrukture i resursa.
„Analiza javnog budžeta od 2008-2022 (15 godina) koji je Vlada Kosova dodelila za 38 opština pokazuje da je u proseku svih 10 opština sa srpskom većinom dobilo 62% više budžeta po stanovniku od ostalih 28 opština, od kojih je 27 većinski albansko“, naveo je.
Sa druge strane, ovaj zvaničnik tvrdi da po glavi stanovnika, planiranje i izvršenje opštinskog budžeta, kao i prihodi od biznisa, carina i poreza na imovinu, šest opština sa srpskom većinom na jugu „konstantno rade bolje od četiri na Severu“.
Kaže da je to tako zbog toga što su opštine na jugu „dobro integrisane u kosovske institucije“.