„Preuzeli smo obavezu da na severu i na celoj teritoriji Kosova uklonimo sve srpske saobraćajne table koje su na ćirilici, zamenjujući ih zvaničnim oznakama naselja u skladu sa zakonima Kosova“, ovako je jučerašnje uklanjanje jednojezičnih tabli na ćirilici i latinici i postavljane novih dvojezičnih – prvo na albanskom, pa na latiničnom srpskom, argumentovao kosovski ministar infrastrukture. 

Prema kosovskom zakonodavstvu, albanski i srpski su zvanični jezici, što podrazumeva i pisma.

„Albanski i srpski i njihova pisma su zvanični jezici Kosova i imaju ravnopravan status u kosovskim institucijama“, navodi se u drugom članu Zakona o upotrebi jezika.

Ovaj zakon nalaže da zajednice i njihovi pripadnici imaju pravo da „slobodno održavaju, izražavaju i razvijaju svoju kulturu i identitet, kao i da čuvaju i učvršćuju suštinske elemente svog identiteta, odnosno svoju veru, jezik, tradiciju i kulturno nasleđe“.

Sa druge strane, kada je reč o znacima koji označavaju ili uključuju imena opština, sela, ulica i ostalih javnih mesta, definisano je da će oni biti „označeni na zvaničnom jeziku i na jezicima zajednica koje imaju status zvaničnog jezika u toj opštini“.

Ustav Kosova takođe definiše srpski i albanski kao zvanične jezike na Kosovu i pruža pravo zajednicama „izražavaju, održavaju i razvijaju svoju kulturu i čuvaju suštinske elemente svog identiteta, odnosno veroispovest, jezik, tradiciju i kulturu“.

Ujedno, član 59. Ustava Kosova predviđa da građani imaju pravo da koriste lokalne nazive, nazive ulica i drugih topografskih oznaka koje odražavaju i uzimaju u obzir multietnički i multijezički karakter date oblasti.

Štaviše, na više mesta u kosovskom zakonodavstvu, uključujući pre svega Ustav, naglašava se da se prava zajednica čuvaju i od diskriminacije i asimilacije.

Pismo srpskog naroda je ćirilica, iako se Srbi služe i latinicom.

Uprkos tome što se Zakon o upotrebi jezika godinama krši na Kosovu, te trenda uklanjanjanja ćirilice od dolaska aktuelne vlade u Prištini, kosovsko ministarstvo za zajednice i povratak zadržalo je svoj ćirilični natpis.

Takođe većinski srpske opštine Gračanica i opština Štrpce, koja je skoro i nagrađena kao opština sa najboljom primenom Zakona o jezicima, koristi trojezične natpise, sa srpskim kao prvim (ćirilično pismo), albanskim kao drugim i engleskim kao trećim. Kosovska lična dokumenta, poput pasoša i ličnih karti i dalje u sebi sadrže ćirilične natpise.

Sa druge strane, nakon promene etničke strukture opštinskih rukovodstava na Severu Kosova, pre više od godinu dana, odmah su promenjene table istaknute na samim opštinama, isticanjem prvo albanskog i to u naglašenom fontu, a potom srpskog i to na latinici, kao i engleskog, u nenaglašenom fontu.

Uklanjanje ćirilice i usklađenost sa zakonom

Kosovsko ministarstvo infrastrukture juče je na Severu uklanjalo postojeće jednojezične table na ćirilici i latinici i postavljalo nove dvojezične – prvo na albanskom, pa na latiničnom srpskom.

Ovaj postupak pokrenuo je lavinu uzajamno oponirajućih reakcija i na srpskoj i na albanskoj strani, ali u čijem središtu je bila ćirilica.

Da će uklanjati ćirilicu i to kao nešto što nije u skladu sa zakonima Kosova, potvrdio je sam kosovski ministar infrastrukture, Ljiburn Aljiu na Fejsbuku.

Ujedno su i mediji u Prištini, pozivajući se na navode ovog ministra, potencirali u naslovima da se uklanjaju ćirilični znakovi.

Kud se dede ćirilica iz ministrove objave?

Reč „ćirilica“, međutim, danas je nestala iz objave ministra, te se sada navodi samo da je ministarstvo preuzelo obavezu da „ukloni sve saobraćajne znakove države Srbije“ i zameni ih „zvaničnim oznakama naselja u skladu sa zakonom“.

Većina tih istih znakova, međutim, prefarbana je za manje od 24 sata od kada su postavljeni. Crnom farbom su prekriženi nazivi mesta, negde samo na albanskom, a negde cele table.

Sa druge strane, kosovsko ministarstvo infrastrukture, nastavilo je i danas sa postavljanjem saobraćajnih znakova i signalizacije.